Η φυσική ύπαρξη του βιβλίου μου «Τα ταξίδια της Φηγού» και η ένταξη του στην ελληνική και αλβανική βιβλιογραφία, αποτελεί για μένα προσωπικά χαρά και συγκίνηση. Τα αισθήματα αυτά τα είδα πρώτα στο στενό περιβάλλον μου, στους φίλους και όσους συνεργάστηκαν,-σκληρά- για να είναι το βιβλίο αυτό μια πραγματικότητα. Τους ευχαριστώ και τους συγχαίρω για την προσφορά τους.
Πρόκειται για ένα βιβλίο αφιερωμένοστην Ήπειρό μας και το Ηπειρωτισμό. Το πρώτο σε μέγεθος και αξίες που έχει τη σφραγίδα Ηπειρωτών (Βορειοηπειρωτών), που πραγματοποίησε ο ΕΛΙΚΡΑΝΟΝ.
Όταν πήρα τηλέφωνο τον βασικό χορηγό του βιβλίου για να του ανακοινώσω την είδηση και να του εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου, μου απάντησε. «Τι λες Παναγιώτη, εμείς πρέπει να σε ευχαριστήσουμε για το έργο σου! Μέσα από τέτοια έργα τα λεφτά αποχτούν πραγματική αξία»!
Το βιβλίο συμπυκνώνει όλη την πραγματικότητα μιας πρωτότυπης κοινωνιολογικήςκαι ανθρωπολογικής ιστορικής προσέγγισης του φαινομένου που αποκαλούμε και τεκμηριώνουμε ως ο «Ηπειρωτισμός» που αποτελεί τη γεννήτρα, το λίκνο και την ωριμότητα του Οικουμενικού Ελληνισμού.
Για μένα, η Φηγό, το μαντείο της Δωδώνης, δεν είναι απλώς το αρχαιότερο ελληνικό ιερό, αλλά, όπως τεκμηριώνει στο βιβλίο του, αποτελεί γενικότερα καιτην αρχέγονη ρίζα της θεογονίας και κοσμογονίας και τον διαχρονικό πομπό-δέκτη στα δρώμενα του οικουμενικού Ελληνισμού και πολιτισμού. Ξεκινάει από τα απροσδιόριστα σε βάθος χρόνου όρια του μύθου, ο οποίος στην Ήπειρο, διαφορετικά από κάθε άλλη περίπτωση, θα συνεχίσει την αλάνθαστη και άκαμπτη πορεία του και όταν συναντάει την ιστορία. Η διαχρονική αυτή αμφίπλευρη πορεία αποτελεί τα «ταξίδια» της Φηγού στο χώροχρόνο της Ηπείρου και του Ελληνισμού. Το βιβλίο παρακολουθεί ως μια συνετή και αδιάσπαστη συνέχεια την εξέλιξη του Ηπειρωτικού Ελληνισμού μέχρι τις μέρες μας, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για σταθερές συντεταγμένες που μπορεί να αλλάζουν μορφή, όχι όμως την ουσία του Ελληνισμού, είτε αυτός επικρατεί σε ζώσα μορφή, είτε ως υπόστρωμα. Πρόκειται για μια πρωτότυπη προσέγγιση, τόσο σε σχέση με την οπτική γωνία και την μεθοδολογία, όσο και με τα στοιχεία και την ανάλυση.
Το τρίτομο βιβλίο μου ¨Τα ταξίδια της Φηγού», γράφτηκε στα χρόνια της μεγάλης μου δοκιμασίας, όταν αδίκως και γι΄ αυτό που είμαι, με πέταξαν από το πανεπιστήμιο. Κυκλοφόρησε όταν ύστερα από τιτάνιες προσπάθειες προς σ΄ένα πολυμέτωπο φάσμα αντιπάλων από Ελλάδα και Αλβανία, αποκαταστάθηκα. Η πορεία συγγραφής του βιβλίου όμως, είχε ξεκινήσει από τα φοιτητικά μου χρόνια. Από τις αφηγήσεις της μάνας μου όντας μικρό παιδί.
Αποτελεί μια προσπάθεια και συμβολή σε όφελος της αυτογνωσίας μας, μια αρετή για την οποία πιστεύω ότι τρέφει αιωνίως τις ρίζες και την ύπαρξη του Ελληνισμού. Πρόκειται για αυτογνωσία της ταυτότητάς μας, η οποία δεν μας κάνει απλώς περήφανους, αλλά μας δίνει τη δύναμη να διαπρέψουμε και να θέσουμε τη δική μας συνεισφορά στο οστεοφυλάκιο του Γένους.
Είναι μια προσπάθεια για να αποδείξουμε με νέα στοιχεία και οπτική γωνία ότι η Ήπειρος, με ομφάλιο λώρο το Μαντείο της Δωδώνης, είναι η πραγματική κοιτίδα του Ελληνισμού και του πολιτισμού που οι Έλληνες έδωσαν στον κόσμο.
Είναι μια προσπάθεια επανένταξης του Βόρειου Τμήματος της Ηπείρου στο γενικότερο Ηπειρωτικόκαι Ελληνικό γίγνεσθαι, όχι λόγω ελεημοσύνης, αλλά με τεκμήρια που αποδεικνύουν και βεβαιώνουν ότι το τμήμα αυτό δεν είναι απλώς το γεωγραφικό ήμισυ της Ηπείρου, αλλά το πιο πλούσιο κομμάτι της σε ιστορία και πολιτισμό Ελληνισμού.
Το βιβλίο αναλαμβάνει να επιχειρηματολογήσει με στοιχεία τη θέση αυτή, όπως με τόλμη αναλαμβάνει να ανατρέψει πολλές από τις μέχρι τώρα θέσεις και θεωρίες που μας θέλουν φτωχούς πολιτισμικά και άμοιρους εθνικά.
Aναλαμβάνει την ευθύνη να ερμηνεύσει σε βάθος και σε πλάτος τις ελληνοαλβανικές σχέσεις στην Ήπειρο. Να ανακαλύψει την όψιμη παρουσίατους εδώ, τις πραγματικές μεταξύ μας σχέσεις, τις ρίζες τις αλβανικής καχυποψίας, το ρόλο του Ελληνισμού στον Αλβανισμό και τα συλλογικά συμπλέγματα ανωτερότητας και κατωτερότητας.
Ιδιαίτερη θέση κατέχει στο βιβλίο η τύχη του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου από τότε που για συμφέροντα τρίτων αποφασίστηκε η διχοτόμηση της αιώνιας ενιαίας Ηπείρου, που στην ουσία πλήγωσε θανάσιμα το ρόλο του Ηπειρωτισμού στον Ελληνισμό και την οικουμενικότητά του. Οι πληθώρα των πηγών και κυρίως αυτών που έρχονται στο φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά, συμβάλουν στις πρωτότυπες ερμηνείες των γεγονότων και εξελίξεων που σφράγισαν την τύχη του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού.
Το βιβλίο σκέφτηκε τον απλό αναγνώστη, τους νέους ερευνητές, αλλά και τον αρχαιολόγο, τον ιστορικό, τον ανθρωπολόγο,τον κοινωνιολόγο, τον λαογράφο, τον εθνολόγο κλπ. Στις εκατοντάδες βιβλία που γράφτηκαν για την Ήπειρο, βρήκαμε τις ψηφίδες για να φτιάξουμε ένα αυτοτελές ψηφιδωτό, αυτογνωσίας και επιστημονικών επιχειρημάτων για να οπλίσουμε τις γνώσεις μας και την συνείδηση Ελληνισμού.
Οι τρείς τόμοι φέρουν αντίστοιχα τους δικούς τους τίτλους
Τόμος Ι
Ήπειρος: Η ταυτότητα και οικουμενικότητα του Ελληνισμού
(249 σελίδες)
Τόμος ΙΙ
Ήπειρος: Η οικουμενικότητα του Ελληνισμού ως ταυτότητα αντίστασης
(413 σελίδες)
Τόμος ΙΙΙ
Ήπειρος: Οι μυλόπετρες…. αλλοιώθηκαν
(433 σελίδες)
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΤΥΧΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ
Έγινε παρουσίαση στην ΕΡΤ, στην ΤV Ήπειρος, στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης και σε αρκετές ιστοσελίδες. Διοργανώθηκαν παρουσιάσεις στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, στα Ιωάννινα, στη Δρόπολη, με ομιλητές αξιόλογους καθηγητές πανεπιστημίων, ιστορικούς, δημοσιογράφους, μεταξύ ων οποίων ο Σταύρος Τζίμας και ο Νίκος Μελέτης
Το βιβλίο δέχτηκε επαίνους από τετραμελή επιτροπή αξιολόγησης της ακαδημίας Αθηνών, την οποία παραθέτουμε στη συνέχεια και
κέρδισε το Α’ Βραβείο ολοκληρωμένου έργου της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνων , στην επέτειο των 90 χρόνων από την ίδρυσή της το 2020.
Ταυτόχρονα, προκάλεσε κύμα σκληρών αντιδράσεων στην αλβανική πλευρά, ζητώντας μάλιστα και την ποινική μου δίωξη!
Α’ ΒΡΑΒΕΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ
ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ – Αθήνα 13 Νοεμβρίου 2020
Απόσπασμα από την Εισήγηση της Επιτροπής για το ΛΥΚΟΥΡΓΕΙΟ Βραβείο 2019
Αθήνα, Σεπτέμβριος 2019
Λυκούργειο Βραβείο (αρ.προκ. 6), με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ, από τα έσοδα της δωρεάς Παν. Γραμματικάκη, για τη βράβευση πρωτότυπης, συνθετικής επιστημονικής μελέτης Έλληνα επιστήμονα του εσωτερικού ή του εξωτερικού, που θα αναφέρεται σε θέμα από την Ιστορία του ελληνικού έθνους από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι την σύγχρονη εποχή. Προθεσμία υποβολής μελετών, σε πέντε αντίτυπα έως τις 30 Απριλίου 2019. Το βραβείο θα απονεμηθεί τον Δεκέμβριο του 2019. Αν η προκήρυξη αποβεί άγονη ή κανένα από τα υποβληθέντα έργα δεν κριθεί άξιο για βράβευση, η Ακαδημία έχει το δικαίωμα να απονείμει το βραβείο, οίκοθεν, σε άλλο έργο δημοσιευμένο με θεματική συγγένεια.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Β. ΠΕΤΡΑΚΟΣ, Μ. ΤΙΒΕΡΙΟΣ, ΧΡ. ΜΑΛΤΕΖΟΥ
132021 (29.01.2019)
Παναγιώτης Μπάρκας,
Τα ταξίδια της Φηγού, Τόμοι Ι-ΙΙΙ, Αθήνα 2016 (Ιστορική, κοινωνιολογική & ανθρωπολογική προσέγγιση για τον Ελληνισμό της Ηπείρου από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας) 3 τόμοι
Στο τρίτομο αυτό έργο επιχειρείται, μέσω μιας ιστορικής, κοινωνιολογικής και ανθρωπολογικής προσέγγισης, η διαχρονική εξιστόρηση της ιστορίας της Ηπείρου από την 7η-6η προχριστιανική χιλιετία μέχρι τις μέρες μας. Στον πρώτο τόμο, που έχει τον υπότιτλο Ήπειρος: Η ταυτότητα και η Οικουμενικότητα του Ελληνισμού, ο συγγραφέας με αναφορές ανάμεσα σε άλλα στη μυθολογία, αρχαία ιστορία και λαογραφία υποστηρίζει ότι η Ήπειρος αποτελεί την αρχέγονη κοιτίδα του Ελληνισμού. Το μαντείο της Δωδώνης, όπου βρίσκεται και η Ιερά Φηγός, δεν είναι μόνο το αρχαιότερο ελληνικό ιερό αλλά και ο διαχρονικός πομποδέκτης των δρωμένων του οικουμενικού ελληνισμού. Κατά τον συγγραφέα οι Ινδοευρωπαίοι έχουν την αφετηρία τους στον χώρο της Ηπείρου και επομένως «οι Έλληνες δεν ήλθαν στα μέρη τους από κάπου αλλού, (όπως δηλώνει η Ινδοευρωπαϊκή θεωρία) αλλά …επέστρεψαν στην αρχέγονη κοιτίδα τους, αφού διέδωσαν τον πολιτισμό τους σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο. Άρα δεν πρόκειται για κάθοδο ελληνικών φύλων, αλλά για επιστροφή αυτών στην παλιά τους κοιτίδα». Επίσης, εκτός των άλλων, ο συγγραφέας υποστηρίζει «ότι η ελληνική γραφή προηγείται της σημιτικής τουλάχιστον 4000 χρόνια». Στον ίδιο τόμο γίνεται και μια λεπτομερής πραγμάτευση του γνωστού ηπειρώτικου πολυφωνικού τραγουδίσματος. Αναζητούνται οι αρχές του στην ελληνική αρχαιότητα και μέσω του Βυζαντίου ανιχνεύεται η συνέχειά του έως τις μέρες μας.
Ο δεύτερος τόμος, που έχει τον υπότιτλο Ήπειρος: Ταυτότητα ελληνισμού μέσω αντίστασης, έχει ως κέντρο αναφοράς την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, αποτέλεσμα της οποίας ήταν και η ίδρυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου που, σύμφωνα με τον συγγραφέα, επρόκειτο για το πρώτο πραγματικό εθνικό ελληνικό κράτος. Στον τόμο αυτόν ερευνώνται επίσης οι ελληνοαλβανικές σχέσεις στην Ήπειρο, όπως διαμορφώθηκαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Με χρήση εκτός των άλλων και αλβανικών πηγών αντικρούονται ποικίλες θεωρίες και ισχυρισμοί των Αλβανών, όπως π.χ. ότι έχουν πελασγική καταγωγή με ενδιάμεσο κρίκο τους Ιλλυριούς. Οι Αλβανοί δεν πρέπει να έχουν καμιά σχέση με τους τελευταίους. Πρέπει να προέρχονται από την Καυκασία και μέσω της Οθωμανικής αυτοκρατορίας εξαπλώθηκαν στα δυτικά Βαλκάνια, ενώ τα βασικά τους εθνικά σύμβολα είναι κατά βάση ηπειρωτικά.
Ο τρίτος τόμος με τον υπότιτλο Ηπειρος: Οι μυλόπετρες…αλλοιώνονται πραγματεύεται τα γεγονότα της Ηπείρου των πρώτων δεκαετιών του 20ου αι. που οδήγησαν και στην εδαφική της διχοτόμηση, βόρεια και νότια, όπως και τα γεγονότα που συνέβησαν στην ΄Ηπειρο κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος του Χότζα, όποτε και παρατηρείται μια επιτάχυνση της φθίνουσας πορείας της εθνικής ταυτότητας των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου. Στον τόμο αυτόν ο συγγραφέας ασχολείται αποκλειστικά με το βόρειο τμήμα της Ηπείρου. Εκτός των άλλων προβλέπει ότι ο Ελληνισμός της Ηπείρου δεν θα αντέξει στα συμφέροντα της παγκοσμιοποίησης των ημερών μας και πιστεύει ότι η Ήπειρος θυσιάστηκε στον βωμό των άλλων εθνικών μας διεκδικήσεων κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αι. (Μακεδονία, Θράκη, νησιά του Αιγαίου) και έπεσε θύμα λαθών της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που είχε χαράξει ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Αξιοσημείωτες είναι οι απόψεις του συγγραφέα σύμφωνα με τις οποίες «οι συνισταμένες του αλβανικού εθνικισμού είναι διαχρονικά σταθερές και στηρίζονται στον ανθελληνισμό».
Χωρίς αμφιβολία πρόκειται για ένα βιβλίο που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Ο συγγραφέας, Έλληνας της Βόρειας Ηπείρου, που ζει στο Αργυρόκαστρο και έχει ενεργό συμμετοχή στα πολιτικά, εκπαιδευτικά, κοινωνικά, πολιτιστικά κ.ά. τεκταινόμενα της περιοχής, γνωρίζει τον βορειοηπειρωτικό ελληνισμό από πρώτο χέρι. Έναν ελληνισμό που, όπως φαίνεται και από το τρίτομο αυτό έργο, είναι βαθειά ριζωμένος στην καρδιά του συγγραφέα. Για όσα αναφέρονται στους δύο τελευταίους τόμους του έργου αυτού μπορεί να λεχθεί ότι είναι, ως επί το πλείστον, τεκμηριωμένα ανεξάρτητα αν για ορισμένα από αυτά μπορούν να διατυπωθούν και διαφορετικές απόψεις. Δεν ισχύει ωστόσο το ίδιο και για τον πρώτο τόμο στον οποίο διατυπώνονται απόψεις συχνά με ισχνή, ελλιπή ή ανύπαρκτη επιχειρηματολογία οι οποίες δύσκολα μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Συνεπώς λυπούμαστε που δεν μπορούμε να προτείνουμε το έργο αυτό για το Λυκούργειο Βραβείο. Αναρωτιόμαστε ωστόσο μήπως ο συγγραφέας του μπορεί να τιμηθεί και να ενισχυθεί ηθικά από την Ακαδημία μέσω άλλης οδού.
Αθήνα, Σεπτέμβριος 2019
Η Εισηγητική Επιτροπή
Β. ΠΕΤΡΑΚΟΣ,
Μ. ΤΙΒΕΡΙΟΣ (εισηγητής)
ΧΡ. ΜΑΛΤΕΖΟΥ (εισηγήτρια)